μίκα ή μαρμαρυγίες

Ομάδα πυριτικών ορυκτών πολύ ανθεκτικών στον ηλεκτρισμό και στη θερμότητα. Από άποψη δομής είναι φυλλοπυριτικά άλατα που χαρακτηρίζονται από μια αλυσίδα τετραέδρων SiO₄, τα οποία αναπτύσσονται προς δύο διευθύνσεις μέσα στον χώρο, με τρόπο ώστε να σχηματίζουν κρυστάλλους με φυλλώδη δομή. Ένα μέρος των ιόντων του πυριτίου (Si) υποκαθίσταται μέσα στους μαρμαρυγίες από ιόντα του αργιλίου (Αl). Τα σθένη, που απομένουν ελεύθερα δεσμεύονται γενικά από ιόντα του νατρίου (Na), του καλίου (Κ) και του ασβεστίου (Ca). Σύμφωνα με νεότερες έρευνες της δομής των μ., ο τρόπος τοποθέτησης των μαρμαρυγιακών φυλλιδίων δεν είναι πάντα ο ίδιος. Γι’ αυτό προκύπτουν κρύσταλλοι που ανήκουν σε διάφορα είδη συμμετρίας (μονοκλινές, τριγωνικό ή τρικλινές). Οι μ. υποδιαιρούνται σε δύο υποομάδες: του μοσχοβίτη (ή λευκή μίκα), στον οποίο υπερτερεί το αργίλιο και το κάλιο· και του βιοτίτη (ή μαύρη μίκα) στον οποίο υπερτερεί ο σίδηρος και το μαγνήσιο. Ο μοσχοβίτης έχει χημικό τύπο: KAL₂(OH,F)₂[AL,Si₃O₁₀]. Είναι ορυκτό που αποτελεί συστατικό πολλών πυριγενών, μεταμορφωμένων ή και ιζηματογενών πετρωμάτων. Προέρχεται από την πνευματολυτική υδροθερμική εξαλλοίωση άλλων πυριτικών ορυκτών. Όταν οι φυλλώδεις κρύσταλλοι φτάνουν σε αξιοσημείωτες αναλογίες, μπορεί να βρουν εφαρμογή στη βιομηχανία επειδή είναι δύστηκτοι και παρουσιάζουν ικανή διηλεκτρική ισχύ. Στην ίδια υποομάδα ανήκουν και ο παραγωνίτης, στον οποίο το νάτριο υποκαθιστά το κάλιο, και ο λεπιδόλιθος (μ. που περιέχει και λίθιο). Ο χημικός τύπος του βιοτίτη είναι Κ(Mg,Mn,Fe)₃(OH,F)₂[AL,Si₃O₁₀]. Είναι η πιο διαδεδομένη μ., κύριο ή δευτερεύον συστατικό των πετρωμάτων όλων των τύπων. Ένας ενδιάμεσος τύπος μεταξύ των δύο κυριοτέρων μ. είναι ο φλογοπίτης, που μοιάζει πολύ με τον βιοτίτη, αλλά στερείται σιδήρου· ο τύπος του είναι: Κ,Mg₃(OH,F)₂[AL,Si₃O₁₀]. Τα φυλλίδια του μοσχοβίτη, μιας από τις δύο υποομάδες της μίκας, αποτελούν άριστο μονωτικό για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.